Smrtno stradalo 16 pralja iz Preka (1891.)
Šesnaest pralja iz mjesta Preko na otoku Ugljanu smrtno je stradalo 2. studenog 1891. kad se prevrnuo brod koji ih je vozio u Zadar. Naime, u to doba žene iz Preka često su radile kao pralje za zadarske građane. Mjesto Preko nalazi se nasuprot Zadru, na obali otoka Ugljana, a otamo se brodom može razmjerno brzo doći do Zadra (otok Ugljan udaljen je samo oko pet kilometara od zadarske obale).
Pralje su u tom kraju zvali i lavandijere. One su po rublje odlazile u ponedjeljak, a opranu i izglačanu robu su vlasnicima vraćale subotom brodovima na jedra ili vesla. Rublje se pralo u posudama (kabao, maštil) uz pomoć pepela i sapuna iz kućne radinosti.
Nesreća se dogodila u 7 sati ujutro, nedaleko od otočića Galevca, kada se brod prevrnuo pod udarom orkanskog juga. Od 31 putnika, sedam muškaraca i 24 žene, stradale su one pralje koje su bile u unutrašnjosti broda, zatvorene palubskim poklopcem koji je štitio njih i rublje od nevremena.
Najstarija od poginulih pralja imala je 75 godina, a najmlađa 14. Među poginulim bile su i dvije trudne žene. Praljama iz Preka podignut je na tamošnjoj obali spomenik.
Evo popisa poginulih pralja: Matija Babin, Jakova Dorkin, Ivana Dorkin, Luce Dorkin, Tomica Dorkin, Tonina Dorkin, Bara Jurin, Gašpa Jurin, Ivana Lovrić, Šimica Lovrić, Matija Markulin, Matija Martinov, Stoša Mašina, Tomica Matacin Gašpa Matacin i Kate Mazić.
piše: Dražen Krajcar
Petar Veliki proglašen imperatorom – 1721.
Drugog studenog 1721. godine Petar Veliki proglašen je imperatorom, čime je dobio carsku titulu poteklu iz zapadnjačke tradicije. Ranije su ruski vladari nosili titulu car koja u ruskom jeziku više odgovara europskom pojmu kralja. Tek je Petar Veliki bio prvi car u europskom imperijalnom smislu. Na ruskom jeziku i pismu ta se njegova nova titula pisala kaoИмператор Всероссийский (hrv. sveruski imperator).
Nova titula imperatora teoretski je Petra Velikog izjednačavala s carem Svetog Rimskog Carstva, koji je u to doba bio Karlo VI. Habsburški. Izjednačavala ga je teoretski i s nekadašnjim carevima Bizanta. Neki europski vladari pobojali su se da bi Petar Veliki s titulom imperatora, koja je bila viša od titule kralja, mogao polagati pravo na vrhovnu vlast nad nekim kraljevstvima (tako je npr. car Svetog Rimaskog Carstva bio nadređen kralju Češke). Imperatorsku titulu priznale su Petru Velikom isprva samo Pruska, Poljska i Švedska, a tek su kasnije postupno tu titulu ruskim vladarima priznale i ostale države.
Izvor: Povijest.hr
